16.02.2012 - Updated 17.07.2017 - Μαίρη Χαρίσκου – 3 ΣΧΟΛΙΑ
Στα κρύα του Φλεβάρη θα μπει η πατάτα στο χώμα. Ελάτε να δούμε πως γίνεται με απλά βήματα
Ο Φλεβάρης μας βγήκε κατιτίς πιο κρύος φέτος και οι αλκυονίδες φαίνεται πως άργησαν λιγάκι αλλά σιγά σιγά πρέπει να ετοιμαστούμε για να σπείρουμε τις πατάτες μας με την πρώτη ευκαιρία που το χώμα δε θα είναι λασπώδες από βροχές.
Το αν θα πάρετε πατατόσπορο δηλαδή μικρές πατατούλες ειδικά για σπορά ή θα σπείρετε τις πατάτες του μανάβη που στο διχτυωτό τους γράφει οτι απαγορεύετε να τις σπείρετε είναι δικό σας θέμα αλλά όπως και να έχει προτιμήστε ελληνική πατάτα. Προσωπικά όταν έσπειρα πατάτα του μανάβη εβγαλα μια χαρά ωραιότατες πατάτες ενώ όταν έσπειρα ειδικό πατατόσπορο που τον ακριβοπλήρωσα κιόλας ήταν μια τεράστια αποτυχία.
Ότι και να επιλέξετε όμως θα πρέπει να προετοιμάσετε τις πατάτες σας πριν τις σπείρετε. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι θα πρέπει να τις βάλετε σε σχετικά ζεστό χώρο απλωτά για να φυτρώσουν γρήγορα, αυτή τη διαδικασία την ονομάζουμε προβλάστηση.
Όπως βλέπετε και στη φωτογραφία βγάζουν φύτρες σε διάφορα σημεία. Θα επιλέξετε τις ωραιότερες και μεγαλύτερες φύτρες και θα κόψετε την πατάτα σε δύο τρία κομμάτια με τη φύτρα στη μέση των κομματιών. Από κάθε φύτρα θα βγει και μία νέα πατατιά όταν τα σπείρετε.
Κι αφού ετοιμάσατε τον πατατόσπορο σας παμε να δούμε τι γίνετε στον κήπο.
Αφού ορίσετε την περιοχή που θα μπουν οι πατάτες σας θα πρέπει να την σκάψετε και να αφαιρέσετε τις ρίζες από τυχόν αγριόχορτα γιατί το χώμα θα πρέπει να είναι φρεσκοσκαμμένο και αφράτο. Αυτό θα το κάνετε με στεγνό χώμα, μην αρχίζετε να σκάβετε λάσπη γιατι θα έχετε θέμα αργότερα.
Με το πατόφτυαρο ή την τσάπα σας θα ανοίξετε σειρές ανά 50-60 εκατοστά πλάτους και σε βάθος 30 εκατοστών. Βάζετε τον πατατόσπορο σας ανά 20-30 εκατοστά και τον καλύπτετε με 10 εκατοστά χώμα ανακατεμμένο με λίγη κοπριά ώστε να μείνει μια γούβα για να κρατάει το νερό της βροχής η πατατιά. Το χώμα που περισσεύει το κρατάτε σε λοφάκια στην άκρη. Όπως μεγαλώνει η πατατιά θα την σκεπάζετε σταδιακά με το χώμα που περίσσεψε για να βγαλει περισσότερες ρίζες οπότε και περισσότερες πατάτες.
Με την ίδια λογική μπορείτε να σπείρετε πατάτες και στο μπαλκόνι σε μια πολύ μεγάλη γλάστρα, το έχω δοκιμάσει με μεγάλη επιτυχία. Φυσικά δε θα πάρετε τις πατάτες της χρονιάς από τη γλάστρα αλλά για τη χαρά της κηπουρικής μπορείτε να το δοκιμάσετε. Στην αρχη θα βάλετε λίγο χώμα στη γλάστρα για να την σπείρετε κι όπως μεγαλώνει θα βάζετε κι αλλο χώμα σταδιακά.
Για ασθένειες, ραντίσματα κλπ της πατάτας δηλώνω εντελώς άσχετη αφενώς γιατί δε ψεκάζω τίποτα στο κτήμα μου αφετέρου γιατί δεν έχω προβλήματα, προς το παρόν τουλάχιστον. Το οτι δεν έχω προβλήματα πιθανότατα έχει να κάνει με το οτι δε ποτίζω συχνά γιατί και να ήθελα να ποτίζω συχνά δε μπορούσα. Όταν φύτεψα πατάτα σε γλάστρα στην πόλη είχα κάποιες κάμπιες τις οποίες μάζευα με το χέρι.
Αυτά λοιπόν και με τις πατάτες. Καλές σπορές να έχετε και υπομονή μέχρι το καλοκαίρι που τα φυτά θα μαραθούν για να μαζέψετε τις πατάτες σας.
Μερικές επισημάνσεις γιατί έχω καλλιεργήσει ερασιτεχνικά πολλές φορές πατάτες και έχω διαπιστώσει μερικά βασικά πράγματα. Καταρχήν μια πολύ καλή ποικιλία πατάτας, με εξαιρετική γεύση και απόδοση είναι η spunta, από την Ολλανδία. Από εγχώριο πατατόσπορο μπορείτε να προμηθευτείτε Νάξου μέχρι και το πολύ τα μέσα-τέλος Ιουλίου, γιατί μετά είναι δυσεύρετος. Έχοντας καλλιεργήσει χειμερινή (φύτευση μέσα Ιουλίου έως το πολύ αρχές Σεπτέμβρη, συγκομιδή σε 110-130 μέρες, ανάλογα με την ανάπτυξη των φυτών και τον καιρό) και ανοιξιάτικη (φύτευση Φεβρουάριο-αρχές Μάρτη, συγκομιδή αρχές καλοκαιριού) πατάτα, προτιμώ μάλλον τη χειμερινή, γιατί όσες φορές φύτευσα άνοιξη, είχα τεράστια προβλήματα με το δορυφόρο. Αν ο χώρος που φυτεύετε πατάτα είναι δίπλα ή έστω πολύ κοντά για να τον επισκέπτεστε καθημερινά, κανένα πρόβλημα, κάνετε μια βόλτα πάντα πρωί και καθαρίζετε το δορυφόρο συλλέγοντάς τον με το χέρι, με πορεία από τα πρώτα -ανατολικά- φυτά και κατεύθυνση δυτική (έτσι πρέπει να είναι προσανατολισμένα για να δέχονται όλην την ευεργετικη δράση του ήλιου, χωρίς να σκιάζει το ένα το άλλο). Ο δορυφόρος κάνει πέρασμα με αυτή τη φορά και τα περισσότερο προσβεβλημένα φυτά είναι πάντα τα ανατολικά.
Στη χειμερινή πατάτα το πρόβλημα είναι κυρίως οι μυκητιάσεις και ο περονόσπορος, τα οποία καταπολεμούνται προληπτικά και θεραπευτικά (αν η προσβολη δεν είναι μεγάλη) με βορδιγάλιο πολτό, χαλκούχο σκεύασμα που θεωρείται βιολογικό. Με έξι -προληπτικές και θεραπευτικές- εφαρμογές, μία ανά 15 ημέρες περίπου, έχετε άψογα φυτά. Μετά από βροχή πρέπει να ανανεώσετε τον ψεκασμό μέσα σε 48 ώρες. Τα φυτά πρέπει να παραχωθούν -τουλάχιστον- δύο φορές, μία στις 30 ημέρες (με το φύτρωμα και την ανάπτυξη των φυτών γύρω στα 10-15 εκ. ) και το δεύτερο στις 60 περίπου ημέρες, ενώ κάποιοι μιλούν και για 7 παραχώματα σε μια καλλιεργητική περίοδο. Τα φυτά, εκτός ότι ριζώνουν και καρποφορούν καλύτερα, όλο και πιο ψηλά, έχουν καλή στήριξη σε δυνατό αέρα και βροχή, όπου αν τα ξαπλώσει κάτω η προσβολη από περονόσπορο (σάπισμα αρχικά των φύλλων και μετά όλου του φυτού, με μειωμένη ή καθόλου απόδοση αν συμβεί νωρίς) είναι σίγουρη. Δε ραντίζουμε κατά την ανθοφορία του φυτού, ειδικά τις ζεστές ώρες (πάντα πολύ πρωί ή απόγευμα, με το πέσιμο του ήλιου) γιατί ο βορδιγάλιος μπορεί να κάψει τα άνθη.
Ενδιάμεσα κάνουμε δύο λιπάνσεις με καλά χωνεμένη κοπριά και προσέχουμε να μη διψάσει ποτέ το φυτό. Σκαλίζουμε τους λάκκους που ποτίζουμε, για να ανακατευτεί το σώμα με την κοπριά. Κάποιοι λένε ότι δεν πρέπει να ποτίζουμε υπερβολικά, αλλά εγώ με πολύ δυνατά ποτίσματα είχα καταπληκτικά φυτά και ανάλογες αποδόσεις, ίσως επειδή το χώμα μου που είναι πολύ αμμώδες αποστραγγίζει καλά και συντηρεί την υγρασία του.
Η πατάτα συγκομίζεται περίπου μία εβδομάδα αφού το φυτό μαραθεί τελείως και πέσει στο χώμα (φυσικά μετά τη συμπλήρωση των ημερών που αναφέραμε, γιατί αλλιώς μιλάμε για προσβολη από ασθένεια) και αν στο ενδιάμεσο βρέχει συνεχώς, προσέχουμε να μη μας σαπίσει ο καρπός. Η αργοπορημένη συγκομιδή, έχει επίσης πρόβλημα με το σιδηροσκούληκο, που τρυπά την πατάτα.
Αν η φύτευση γίνει μετά τα μέσα Σεπτεμβρίου, τα φυτά δύσκολα αναπτύσσονται πλήρως και η ανάπτυξη-απόδοσή τους δεν είναι η ανεμενόμενη. Η συνήθης απόδοση είναι από 5πλάσια (μέτρια) έως 8πλάσια (καλή) ή ακόμα και 10πλάσια (ιδανική) του βάρους του πατατόσπορου.
Ξέχασα να πως ότι όταν η πατάτα φυτεύεται ολόκληρη, η απόδοση του φυτού είναι μεγαλύτερη από όταν φυτεύεουμε τεμαχισμένους καρπούς και για αυτό ο πιστοποιημένος πατατόσπορος έχει μέγεθος αυγού, για να δίνει μία πατάτα-ένα φυτό. Η προβλάστηση γίνεται σε μέρος ζεστό και σκιερό (πχ κάτω από ένα δέντρο), ο σπόρος σκεπάζεται με ένα πανί ή μία λινάτσα, το οποίο φροντίζουμε να παραμένει υγρό. Ποτέ δε λούζουμε το σπόρο με νερό γιατί τότε θα σαπίσει και ας είναι και καλοκαίρι. Σαν υπόστρωμα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια άλλη λινάτσα ή ξερά αγριόχορτα που έχουμε μαζέψει καθαρίζοντας το χώρο μας.
Αυτά θυμάμαι προς το παρόν. Καλή επιτυχία.
Πολύ χρήσιμο άρθρο και πολύτιμο το σχόλιο του κ.Δεσποτίδη. Μετά την καλλιέργεια πατάτας, στο χώμα μπορούμε να ξαναφυτέψουμε πάλι ίδια, ή ποιό φυτό, ποιά καλλιέργεια να προτιμάται;
Καλό θα ήταν να κάνεις αμειψισπορά, δηλαδή να μην ξαναφυτέψεις πατάτα, τομάτα, μελιτζάνα στο ίδιο σημείο για 2 χρόνια, αλλιώς επειδή τα φυτά αυτά ανήκουν στα σολανώδη και απορροφούν τα ίδια θρεπτικά στοιχεία, θα φτωχύνει σημαντικά το έδαφος, με επακόλουθη μείωση των αποδόσεων και περισσότερες προσβολές από ασθένειες. Επίσης, ξέχνα και κολοκύθι-αγγούρι, γιατί είναι πολύ απαιτητικά σε ιχνοστοιχεία και στεγνώνουν το έδαφος από αυτά. Πάντα προσέχουμε να αλλάζουμε καλλιέργειες και εκεί που είχαμε πατάτα να βάζουμε κάτι που δεν έχει υπόγειο καρπό, αλλά φυλλώδη (πχ χορταρικό, ρόκα, μυρωδικό -άνηθο, μαϊντανό), όσπριο (ρεβύθι, φακή)ή φασόλι-μπάμια. Τα φασόλια ειδικά είναι πολύ καλά για το έδαφος γιατί δεσμεύουν άζωτο από τον αέρα και εμπλουτίζουν το έδαφος (χώρια ότι τα αναρριχητικά είναι και πολύ αποδοτικά). Αν θέλεις να καλλιεργήσεις πατάτα ξανά στο ίδιο σημείο, αφενός θα πρέπει να απολυμάνεις το έδαφος (εννοείται με χημικά σκευάσματα-δηλητήρια) και να λιπάνεις εντατικά (πάλι με χημικά λιπάσματα), αλλιώς μην περιμένεις να έχεις αποδόσεις με βιολογικά σκευάσματα και κοπριά. Και πάντα κάθε δύο, βία τρία χρόνια πρέπει να αφήνεις το χωράφι σου να ξεκουράζεται ένα χρόνο (να σταματάς κάθε καλλιέργεια) εκτός και αν εφαρμόζεις χλωρή λίπανση (πχ καλλιεργώντας βίκο), οπότε δεν το ξεκουράζεις καθόλου.